चालू घडामोडी आणि सामान्य ज्ञान – १९ मे २०२५

१. उत्तर प्रदेश सरकारने ‘एक जिल्हा एक उत्पादन’ (ODOP) योजनेत 12 नवीन विशिष्ट क्षेत्रांतील उत्पादनांचा समावेश केला आहे. यामुळे आता या योजनेत एकूण 74 मान्यताप्राप्त उत्पादने झाली आहेत.

२. केंद्रीय गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्री मनोहर लाल खट्टर यांच्या हस्ते नवी दिल्लीतील इंडिया हॅबिटेट सेंटर येथे भारत बोध केंद्राचे उद्घाटन झाले.
➨या केंद्राचा उद्देश कला, तत्त्वज्ञान, अध्यात्म आणि इतिहास यांसारख्या विषयांवरील निवडक पुस्तके आणि संसाधने उपलब्ध करून देऊन भारताच्या समृद्ध सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वारसा जतन करणे आणि त्याला प्रोत्साहन देणे आहे.

३. तामिळनाडूच्या एल. आर. श्रीहरी यांनी भारताचे 86 वे बुद्धिबळ ग्रँडमास्टर बनून एक महत्त्वपूर्ण यश संपादन केले आहे.
➨संयुक्त अरब अमिरातीमधील अल-ऐन येथे झालेल्या आशियाई वैयक्तिक पुरुष बुद्धिबळ चॅम्पियनशिप 2025 मध्ये त्यांनी तिसरे ग्रँडमास्टर निकष पूर्ण केले.

४. भूतान त्यांच्या राष्ट्रीय पर्यटन क्षेत्रात क्रिप्टोकरन्सीद्वारे पेमेंट स्वीकारणारा जगातील पहिला देश ठरला आहे.

५. राष्ट्रीय समुद्र तंत्रज्ञान संस्थेचे (NIOT) संचालक बालाजी रामकृष्णन यांनी जाहीर केले की, भारताचे पहिले मानवी खोल समुद्र मिशन ‘समुद्रयान’ 2026 च्या अखेरीस ‘मत्स्य’ या मानवी पाणबुडी वाहनाचा वापर करून 6,000 मीटर खोलीवर सुरू होण्याची शक्यता आहे.

६. जे.पी. मॉर्गनच्या अहवालानुसार, खरेदी व्यवस्थापक निर्देशांकानुसार (PMI) भारत उत्पादन आणि सेवा या दोन्ही क्षेत्रांतील जागतिक क्रमवारीत अव्वल स्थानावर आहे.
➨अहवालातील आकडेवारीनुसार, एप्रिल 2025 साठी भारताचा उत्पादन पीएमआय 58.2 आणि सेवा पीएमआय 58.7 होता.

७. एचसीएलटेक युरोपियन आयोगाच्या एआय पॅक्टमध्ये सामील झाले आहे, ज्यामुळे नैतिक आणि जबाबदार एआय विकासासाठी त्यांची बांधिलकी अधिक दृढ झाली आहे.

८. दिव्यांग व्यक्तींच्या सक्षमीकरण विभागाने (DEPwD) जागतिक सुलभता जागरूकता दिनानिमित्त नवी दिल्ली येथे ‘समावेशी भारत शिखर संमेलना’चे आयोजन केले होते.

९. 1995 च्या भारतीय विदेश सेवेतील वरिष्ठ राजनयिक अनुराग भूषण यांची स्वीडनमध्ये भारताचे पुढील राजदूत म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे.

१०. केरळमधील कोझिकोड शहराला जागतिक आरोग्य संघटनेच्या एज-फ्रेंडली शहरे आणि समुदायांच्या जागतिक नेटवर्कमध्ये (GNAFCC) सदस्यत्व मिळाल्याने आणखी एक जागतिक स्तरावरची ओळख मिळाली आहे.

११. महाराष्ट्राने बिहारमध्ये झालेल्या 7 व्या खेलो इंडिया युथ गेम्स 2025 मध्ये सर्वाधिक पदके जिंकून खेलो इंडिया युथ गेम्समधील आपले वर्चस्व कायम राखले.
➨महाराष्ट्राने 158 पदके जिंकली, ज्यात 58 सुवर्ण, 47 रौप्य आणि 53 कांस्य पदकांचा समावेश आहे. हरियाणा दुसऱ्या तर राजस्थान तिसऱ्या स्थानावर राहिला.

१२. आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये भारताचा जीएसटी संग्रह ₹16.75 लाख कोटींवर पोहोचला, जो 9.98% ची वाढ दर्शवतो. हे मजबूत आर्थिक क्रियाकलाप आणि सुधारित अनुपालन दर्शवते. महाराष्ट्र ₹3.60 लाख कोटींसह पहिल्या क्रमांकावर आहे, त्यानंतर कर्नाटक, गुजरात आणि तामिळनाडूचा क्रमांक लागतो.

१३. ‘भार्गवस्त्र’ या काउंटर-स्वार्म ड्रोन प्रणालीचे यशस्वी चाचणी करण्यात आली आहे आणि ती सोलर डिफेन्स अँड एयरोस्पेस लिमिटेड (SDAL) द्वारे डिझाइन केलेली आहे.
➨आधुनिक विषम युद्ध परिस्थितीत महत्त्वाचे असलेले हे प्रणाली एकाच वेळी अनेक ड्रोन शोधून त्यांना निष्प्रभावी करण्यासाठी एक प्रभावी आणि कमी खर्चिक उपाय आहे.

१४. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी आज संस्कृत विद्वान जगद्गुरु रामभद्राचार्य यांना 58 वा ज्ञानपीठ पुरस्कार प्रदान केला.
➨जगद्गुरु रामभद्राचार्य आणि प्रसिद्ध उर्दू कवी व गीतकार गुलजार यांची 2023 च्या या प्रतिष्ठित पुरस्कारासाठी निवड झाली आहे.

१५. अदानी समूहाने छत्तीसगडमध्ये खाण लॉजिस्टिक्ससाठी भारतातील पहिला हायड्रोजनवर चालणारा ट्रक तैनात केला आहे, जो 200 किलोमीटरपर्यंत 40 टन मालाची वाहतूक करू शकतो.