Inspire Scholarship Yojana: विज्ञान आणि तंत्रज्ञान शिक्षणाला मिळेल प्रोत्साहन

Inspire Scholarship Yojana: शिक्षणाला चालना देण्यासाठी केंद्र सरकारने इन्स्पायर (Innovation in Science Pursuit for Inspired Research) शिष्यवृत्ती योजना सुरू केली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश विद्यार्थ्यांना पुढील शिक्षण घेण्यासाठी आणि विज्ञान व तंत्रज्ञान क्षेत्रात प्रगती करण्यासाठी प्रोत्साहन देणे हा आहे. जे विद्यार्थी विज्ञान आणि तंत्रज्ञान या क्षेत्रात आपले भविष्य घडवू इच्छितात, त्यांच्यासाठी ही योजना अतिशय उपयुक्त आहे.
इन्स्पायर योजना विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभागाद्वारे (Department of Science and Technology) व्यवस्थापित आणि प्रायोजित केली जाते. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदार किमान बारावी उत्तीर्ण असावा. ही योजना विज्ञान क्षेत्रात रुची असलेल्या विद्यार्थ्यांना योग्य दिशा दाखवून त्यांना भविष्यात देशाच्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञान संशोधनाला अधिक चांगले बनवण्यासाठी आणि या क्षेत्राच्या प्रगतीमध्ये योगदान देण्यासाठी प्रोत्साहित करते.

Inspire Scholarship Yojana

₹80,000 पर्यंत आर्थिक मदत –

या कार्यक्रमांतर्गत, नैसर्गिक आणि मूलभूत विज्ञानामध्ये BSc, BS आणि इंटिग्रेटेड MSc, MS प्रोग्राम मध्ये प्रवेश घेतलेल्या 10,000 गुणवान विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षणासाठी इन्स्पायर शिष्यवृत्ती दिली जाते. यासोबतच, प्रत्येक विद्यार्थ्याला मार्गदर्शन (Mentorship) देखील दिले जाते. इन्स्पायर शिष्यवृत्ती म्हणून दरवर्षी ₹80,000 ची आर्थिक मदत मिळते, जी विज्ञान आणि तंत्रज्ञानातील अभ्यास आणि करिअरसाठी उपयुक्त ठरते. या शिष्यवृत्तीचा लाभ जास्तीत जास्त पाच वर्षांपर्यंत किंवा कोर्स पूर्ण होईपर्यंत (जो लवकर असेल तो) घेता येतो.

कोणत्या कार्यक्रमांच्या विद्यार्थ्यांना योजनेचा लाभ मिळतो?

खालील नमूद केलेल्या कार्यक्रमांमध्ये सहभागी असलेले विद्यार्थी इन्स्पायर शिष्यवृत्ती योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज करू शकतात:
* फिजिक्स (Physics)
* केमिस्ट्री (Chemistry)
* बायोकेमिस्ट्री (Biochemistry)
* मॅथ्स (Maths)
* झूलॉजी (Zoology)
* बायोलॉजी (Biology)
* स्टॅटिस्टिक्स (Statistics)
* जिओलॉजी (Geology)
* ऍस्ट्रोनॉमी (Astronomy)
* इलेक्ट्रॉनिक्स (Electronics)
* बॉटनी (Botany)
* ऍन्थ्रोपोलॉजी (Anthropology)
* मायक्रोबायोलॉजी (Microbiology)
* जिओफिजिक्स (Geophysics)
* ऍटमॉस्फेरिक सायन्स (Atmospheric Science)
* ओशनिक सायन्स (Oceanic Science)
* ऍस्ट्रोफिजिक्स (Astrophysics)
* इकोलॉजी (Ecology)
* मरीन बायोलॉजी (Marine Biology)
* जेनेटिक्स (Genetics)
* बायोफिजिक्स (Biophysics)

इन्स्पायर शिष्यवृत्ती योजनेसाठी नियम आणि अटी –
इन्स्पायर शिष्यवृत्ती योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही नियम आणि अटी खालीलप्रमाणे आहेत:

* या योजनेसाठी अर्जदाराचे वय 17 ते 22 वर्षांच्या दरम्यान असावे.
* अर्जदार 12वी मध्ये एकूण गुणांच्या आधारे 1% गुणवंत विद्यार्थ्यांपैकी एक असावा.
* 12वी उत्तीर्ण झाल्यानंतर एका वर्षाच्या आत अर्जदाराने नैसर्गिक आणि मूलभूत विज्ञान जसे की BSc किंवा BS आणि इंटिग्रेटेड MSc किंवा MS कोर्समध्ये प्रवेश घेणे अनिवार्य आहे.
* असे उमेदवार ज्यांनी IIT JEE मध्ये टॉप 10,000 रँक आणि AIEEE व CBSE-Medical (AIPM/NET) मध्ये शीर्ष 20,000 रँक मिळवून नैसर्गिक आणि मूलभूत विज्ञानात प्रवेश घेतला आहे.
* ज्या उमेदवारांनी नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स एज्युकेशन अँड रिसर्च (NISER), इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स एज्युकेशन अँड रिसर्च (IISER), डिपार्टमेंट ऑफ ऍटॉमिक एनर्जी सेंटर फॉर बेसिक सायन्सेस युनिव्हर्सिटी ऑफ मुंबई मध्ये नैसर्गिक किंवा मूलभूत विज्ञानात BSc, MSc पदवीसाठी प्रवेश घेतला आहे.
* जे अर्जदार ऑलिम्पियाड मेडलिस्ट, नॅशनल टॅलेंट सर्च एक्झामिनेशन (NTSE), किशोर विज्ञान प्रोत्साहन योजना (KVPY), जगदीश बोस नॅशनल सायन्स टॅलेंट सर्च (JBNSTS) स्कॉलर आहेत आणि नैसर्गिक किंवा मूलभूत विज्ञान अभ्यासक्रमासाठी अर्ज करत आहेत.