महाराष्ट्रातील शेती विकासाची नवीन संधी बनेल ‘कृषी समृद्धी योजना’ | Krushi Samruddhi Yojana Maharashtra

Krushi Samruddhi Yojana Maharashtra: भारतीय अर्थव्यवस्थेचा कणा असलेल्या कृषी क्षेत्राला बळकटी देण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने ‘कृषी समृद्धी योजना’ सुरू करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. ग्रामीण भागातील बहुसंख्य लोकांचे जीवन शेतीवर अवलंबून असले तरी, तांत्रिक प्रगती, भांडवली गुंतवणूक आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर अजूनही अपेक्षित पातळीवर पोहोचलेला नाही. यावर मात करून शेतीत आर्थिक क्रांती घडवण्यासाठी ही योजना वरदान ठरेल अशी अपेक्षा आहे.

Krushi Samruddhi Yojana Maharashtra

योजनेची उद्दिष्ट्ये:

कृषी समृद्धी योजनेचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांचे आर्थिक सक्षमीकरण करणे, शेतीला अधिक उत्पादक आणि नफा मिळवून देणारी बनवणे हा आहे. बदलत्या हवामानामुळे येणाऱ्या नैसर्गिक आपत्त्यांचा सामना करणे, पाण्याचा शाश्वत आणि काटेकोर वापर सुनिश्चित करणे, आधुनिक तंत्रज्ञान आत्मसात करणे आणि शेती उत्पादनांची उत्पादन ते ग्राहक अशी मूल्यसाखळी विकसित करणे हे देखील या योजनेचे महत्त्वाचे पैलू आहेत.

प्रमुख वैशिष्ट्ये:

कृषी समृद्धी योजना शेतकऱ्यांच्या विकासासाठी अनेक महत्त्वाचे घटक समाविष्ट करते:

भांडवली गुंतवणूक वाढवणे:

• या योजनेतून शेतकऱ्यांना विविध पायाभूत सुविधांसाठी आर्थिक सहाय्य दिले जाईल. यात पाणी साठवण टाक्या, सूक्ष्म सिंचन, ठिबक सिंचन, शेडनेट हाऊस, पॉलीहाऊस, मल्चिंग पेपर, क्रॉप कव्हर आणि प्रिसिजन फार्मिंग (अचूक शेती) यांसारख्या आधुनिक तंत्रज्ञानाचा समावेश आहे.

काढणी पश्चात व्यवस्थापन:

• शेती उत्पादनांची नासाडी कमी करण्यासाठी आणि अधिक फायदा मिळवण्यासाठी साठवण आणि प्रक्रिया व्यवस्थापनावर विशेष भर दिला जाईल. यासाठी गोदामे, कोल्ड स्टोरेज आणि पॅक हाऊस उभारणीसाठी अनुदान दिले जाईल.

मूल्य साखळी विकास:

• शेती उत्पादनांना योग्य बाजारभाव मिळावा यासाठी ब्रँडिंग, पॅकिंग आणि विपणन सुविधा निर्माण केल्या जातील. यामुळे शेतकरी आपल्या उत्पादनांचे मूल्य वाढवून अधिक कमाई करू शकतील.

प्रशिक्षण व तांत्रिक सहाय्य:

• शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यासाठी विशेष प्रशिक्षण दिले जाईल. यामध्ये ड्रोन तंत्रज्ञान, IoT-आधारित सिंचन प्रणाली, माती परीक्षण आणि डिजिटल शेती साधनांचा वापर कसा करावा, याचे मार्गदर्शन मिळेल.

देखरेख:

• कृषी समृद्धी योजनेच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी, नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी प्रकल्पाच्या प्रकल्प संचालक यांच्या अध्यक्षतेखाली एक विशेष समिती स्थापन करण्यात आली आहे. या समितीची प्रमुख जबाबदारी योजनेचे स्वरूप ठरवणे, सकारात्मक परिणामांचे मूल्यांकन करणे, जिल्हा स्तरावर उद्दिष्ट्ये निश्चित करणे, निधीचा आराखडा तयार करणे आणि शेतकऱ्यांसाठी प्रशिक्षण तसेच आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या वापरासंबंधी तांत्रिक बाबी निश्चित करणे आहे.

अंमलबजावणी:

या योजनेची अंमलबजावणी थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) तत्त्वावर होणार आहे. याचा अर्थ, अनुदानाची रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाईल. यामुळे योजनेत पारदर्शकता येईल आणि भ्रष्टाचाराला आळा बसेल. केंद्र सरकारच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार ही योजना राबवली जाणार आहे.

शेतकऱ्यांना होणारे फायदे:

• सुधारित पायाभूत सुविधांमुळे उत्पादनक्षमता वाढेल.
• शेतकऱ्यांसाठी नवीन बाजारपेठा खुल्या होतील.
• शाश्वत सिंचनामुळे जलसंपत्तीचा योग्य वापर होईल.
• उत्पादन खर्च कमी होऊन नफ्यात वाढ होईल.
• काढणी पश्चात चांगल्या व्यवस्थापनामुळे उत्पादनाची नासाडी कमी होईल.
• शेती उत्पादनांना चांगली बाजार किंमत मिळेल.

२०२५-२६ पासून विविध जिल्ह्यांमध्ये स्थानिक गरजांनुसार या योजनेची अंमलबजावणी केली जाईल, ज्यामुळे संपूर्ण राज्यभरात समतोल विकास साधला जाईल.
कृषी समृद्धी योजना महाराष्ट्रातील शेती आणि शेतकऱ्यांसाठी एक नवा अध्याय सिद्ध करेल. ही योजना केवळ भांडवली गुंतवणुकीपुरती मर्यादित नसून, ती शेतकऱ्यांच्या संपूर्ण उत्पादन साखळीला स्पर्श करते. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, काढणी पश्चात व्यवस्थापन, पायाभूत सुविधा आणि प्रशिक्षणाच्या माध्यमातून महाराष्ट्रातील शेती अधिक समृद्ध, शाश्वत आणि नफा देणारी होईल अशी खात्री आहे.
या योजनेमुळे महाराष्ट्रातील शेती क्षेत्रात तुम्हाला काय बदल अपेक्षित आहेत? तुमचे मत आम्हाला नक्की कळवा.