चालू घडामोडी आणि सामान्य ज्ञान – २७ मे २०२५
१) गुजरातने आपल्या रेल्वे मार्गांचे १००% विद्युतीकरण करून एक मैलाचा दगड गाठला आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी दाहोद येथील इलेक्ट्रिक लोकोमोटिव्ह फॅक्टरीच्या उद्घाटनावेळी ही महत्त्वपूर्ण घोषणा केली. गुजरात हे १००% विद्युतीकरण करणारे २४ वे राज्य/केंद्रशासित प्रदेश ठरले आहे.
२) केंद्रीय गृह आणि सहकार मंत्री श्री अमित शाह यांनी ‘ई-झिरो एफआयआर’ या नवीन उपक्रमाची सुरुवात केली आहे. यामुळे सायबर फसवणुकीच्या पीडितांना सहजपणे एफआयआर नोंदवता येणार आहे. राष्ट्रीय सायबर क्राईम रिपोर्टिंग पोर्टलद्वारे तक्रारी आपोआप एफआयआरमध्ये रूपांतरित होतील. ही प्रणाली सुरुवातीला दिल्लीत सुरू होईल आणि नंतर देशभरात विस्तारली जाईल.
३) महाराष्ट्र सरकारने कोकण रेल्वे कॉर्पोरेशन लिमिटेड (केआरसीएल) च्या भारतीय रेल्वेतील विलीनीकरणास मान्यता दिली आहे. भागधारक राज्यांपैकी महाराष्ट्र हे असे करण्यास संमती देणारे शेवटचे राज्य ठरले आहे.
४) कर्नाटक उच्च न्यायालयाचे माजी न्यायाधीश न्यायमूर्ती केम्पैया सोमशेखर यांची मणिपूर उच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे. भारताचे सरन्यायाधीश बी. आर. गवई यांच्या अध्यक्षतेखालील सर्वोच्च न्यायालयाच्या कॉलेजियमने त्यांच्या नियुक्तीची शिफारस केली होती.
५) जर्मनीतील सुहल येथे झालेल्या आयएसएसएफ ज्युनियर विश्वचषकात ॲड्रियन करमाकरने ५० मीटर रायफल प्रोन स्पर्धेत रौप्यपदक जिंकले.
६) मध्य प्रदेशचे मुख्यमंत्री मोहन यादव यांनी इंदूरमधील राजवाडा पॅलेस येथे विशेष मंत्रिमंडळ बैठकीची अध्यक्षता केली. ही बैठक देवी अहिल्याबाई होळकर यांच्या ३०० व्या जयंतीनिमित्त आयोजित करण्यात आली होती. यामध्ये ‘राहवीर’ योजना आणि इतर प्रकल्पांना मंजुरी देण्यासारखे महत्त्वाचे निर्णय घेण्यात आले.
७) अल्जेरिया आता न्यू डेव्हलपमेंट बँक (एनडीबी) चा अधिकृतपणे नवीन सदस्य बनले आहे. ही बँक मूळतः २०१४ मध्ये ब्राझीलच्या फोर्टालेझा येथे झालेल्या ६ व्या ब्रिक्स शिखर परिषदेदरम्यान ब्रिक्स देशांनी (ब्राझील, रशिया, भारत, चीन आणि दक्षिण आफ्रिका) स्थापन केली होती.
८) तेलंगणाने एक नवीन सामाजिक कल्याण उपाय सादर केला आहे, ज्यामध्ये दोन्ही व्यक्ती दिव्यांग असलेल्या जोडप्यांना विवाह प्रोत्साहन म्हणून ₹१ लाख दिले जातील. यापूर्वीच्या योजनेत केवळ एक जोडीदार दिव्यांग असेल अशा विवाहांचा समावेश होता.
९) बानू मुश्ताक यांना त्यांच्या ‘हार्ट लॅम्प’ या कन्नड लघुकथा संग्रहासाठी आंतरराष्ट्रीय बुकर पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे. या संग्रहाचा दीपा भाष्थी यांनी इंग्रजीमध्ये अनुवाद केला आहे. मूळतः ‘हृदय दीपा’ नावाच्या या संग्रहात बारा आकर्षक कथा आहेत, ज्या प्रादेशिक साहित्याची समृद्धी दर्शवतात.
१०) महाराष्ट्र सरकारने ॲग्रीगेटर कॅब धोरण २०२५ लागू केले आहे. हे ओला आणि उबरसारख्या ॲप-आधारित कॅब सेवांसाठी एक व्यापक नियामक चौकट आहे. या धोरणाचे उद्दिष्ट योग्य व्यवहार सुनिश्चित करणे, भाडे नियंत्रित करणे आणि प्रवासी तसेच चालकांसाठी अनुभव सुधारणे आहे.
११) केंद्रीय पृथ्वी विज्ञान मंत्री डॉ. जितेंद्र सिंह यांनी गोव्यातील राष्ट्रीय ध्रुवीय आणि महासागर संशोधन केंद्र (एनसीपीओआर) येथे “सागर भवन” आणि “ध्रुवीय भवन” चे उद्घाटन केले. ध्रुवीय आणि सागरी अभ्यासावर भारताच्या वाढत्या लक्ष केंद्रीत करण्याच्या दृष्टीने हे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.
१२) मणिपूरने १४ पदकांसह (पाच सुवर्ण, सहा रौप्य आणि तीन कांस्य) प्रथम खेलो इंडिया बीच गेम्स २०२५ च्या पदक तालिकेत अव्वल स्थान पटकावले. केंद्रशासित प्रदेश दादरा आणि नगर हवेली आणि दमण आणि दीव यांनी या पहिल्या खेलो इंडिया बीच गेम्स २०२५ चे आयोजन केले होते.
