Jaltara Yojana Maharashtra: जलतारा योजना ठरणार महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी भूजल संवर्धनाचा नवा मार्ग

Jaltara Yojana Maharashtra: महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी जलसंधारण आणि भूजल पुनर्भरण करण्यासाठी ‘जलतारा’ नावाची एक महत्त्वपूर्ण योजना सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेअंतर्गत, शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतात विशिष्ट आकाराचे शोषखड्डे (Recharge Pits) तयार करण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाते आणि त्यासाठी आर्थिक सहाय्य पुरवले जाते.

सिंचनाची सोय शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत आवश्यक आहे, कारण त्यामुळे त्यांना अधिक उत्पादन घेणे शक्य होते. राज्यातील शेतविहिरी आणि कूपनलिकांमधील पाण्याची पातळी कमी होऊ नये आणि भूजल पातळी वाढावी, यासाठी राज्य शासनाने महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेच्या माध्यमातून ‘जलतारा’ हा नाविन्यपूर्ण उपक्रम आणला आहे. या योजनेमुळे भूजल पातळीत वाढ होऊन शेतकऱ्यांची प्रगती साधली जाणार आहे.

Jaltara Yojana Maharashtra

भारत सरकारच्या ‘जिथे पाणी पडेल, तिथे आणि तेव्हाच त्याचे जतन करा’ (Catch the Rain, Where it Falls, When it Falls) या धोरणावर आधारित, या योजनेत शेतजमिनीच्या उताराच्या ठिकाणी ४ फूट x ४ फूट x ४ फूट (४४४४६ घनफूट) आकाराचे पुनर्भरण खड्डे, म्हणजेच जलतारे तयार केले जातील. या खड्ड्यांमध्ये मोठे दगड भरले जातात. यात मुरूम किंवा लहान खडीचा वापर केला जात नाही, ज्यामुळे पावसाचे पाणी थेट जमिनीत मुरते. यामुळे भूजल पातळी वाढण्यास मदत होते आणि शेतीसाठी पाण्याची उपलब्धता सुधारते.

जलतारा योजनेचे फायदे:

• भूजल पातळीत वाढ: शोषखड्ड्यांमुळे पावसाचे पाणी जमिनीत मुरून भूजल पातळी वाढते.
• सिंचनासाठी पाण्याची उपलब्धता: भूजल पातळी वाढल्याने शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी पुरेसे पाणी मिळते.
• उत्पादनात वाढ: पाण्याची उपलब्धता वाढल्यामुळे शेतीत अधिक उत्पादन होते, परिणामी शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढते.
• पर्यावरणाचे संतुलन: जलसंधारणामुळे पर्यावरणाचे संतुलन राखले जाते आणि जमिनीची गुणवत्ता सुधारते.
• रोजगार निर्मिती: महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेंतर्गत ही योजना राबविल्यामुळे शेतकरी मजुरांना रोजगार मिळतो.
• जलतारा योजनेच्या अंमलबजावणीची जबाबदारी रोजगार हमी योजना विभागाकडे आहे. आपल्या परिसरातील कृषी सहायक किंवा रोजगार सेवकांशी संपर्क साधून शेतकरी या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.

पात्रता आणि अर्ज करण्याची प्रक्रिया:

जलतारा योजनेत सहभागी होण्यासाठी शेतकऱ्यांनी खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:

• १.७/१२ उतारा
• २.८ अ उतारा
• ३.आधार कार्ड
• ४.मनरेगा जॉब कार्ड

या योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी शेतकऱ्यांनी त्यांच्या गावातील कृषी सहायक किंवा कृषी पर्यवेक्षकांशी संपर्क साधावा.